Tijdens het maken van synthesizer patches of sound design ga je er altijd mee te maken krijgen: keuze stress. De mogelijkheden die je tegenwoordig hebt zijn oneindig. Hoewel het tof is dat je veel kanten op kunt met je synth patch, kunnen de hoeveelheid knoppen en sliders ook overweldigend zijn.
Het is belangrijk dat je niet in het wilde weg aan knoppen gaat draaien in de hoop voor het gewenste resultaat. Deze aanpak kan op den duur namelijk flink gaan frustreren. Gelukkig kun je dit voorkomen door jezelf de juiste vragen te stellen.
Voordat je jezelf afvraagt “Aan welke knop moet ik nu gaan draaien?”, moet je jezelf eerst afvragen “Wat voor soort geluid probeer ik te maken?”. Door deze 12 tips stel je jezelf continu de juiste vragen om systematisch tot het gewenste resultaat te komen.
Inhoudsopgave
Kies welke waveform je wilt gebruiken
De waveform vormt de basis van je sound. Het is dus belangrijk om goed te luisteren welk karakter en eigenschappen verschillende waveforms hebben.
In de meeste gevallen is de saw-tooth de beste keuze. Je kunt deze waveform voor meerdere doelen gebruiken. Het is een klassiek geluid die zowel scherpte als warmte kan bieden. Erg veelzijdig dus! Als je geen voorkeur hebt voor een bepaalde waveform, ga dan voor de saw.
Als je toch iets uniekers zoekt, dan kun je andere waveforms gebruiken. Een sine-wave is bijvoorbeeld erg geschikt voor sub-bassen. Een square-wave (ook wel pulse genoemd) heeft een digitaal klinkend karakter.
In moderne synth VST’s heb je daarnaast nog talloze andere waveforms. Will je hier een van kiezen, dan raad ik je aan om er gewoon doorheen te scrollen totdat er een geluid voorbij komt wat je aandacht trekt.
Kies of je geluid scherp of rond moet klinken
Een belangrijk aspect van sound design is dat je verschillende eigenschappen van een geluid een naam kunt geven. Een geluid wordt scherper als er meer hoge frequenties (harmonics) inzitten. Als al deze hoge frequenties worden gefilterd, dan wordt een geluid ronder.
Een saw-tooth en square zijn scherpe geluiden. Een sine en triangle klinken daarentegen rond. Andere termen die ook wel worden gebruikt zijn ‘bright’ (scherp) en ‘dark’ (rond).
Houd in je achterhoofd dat een synthesizer veel meer kan met scherpe waveforms. Je kunt bij een saw-tooth bijvoorbeeld makkelijk alle hoge frequenties wegfilteren waardoor het geluid als een sine-wave gaat klinken. Als je vanaf het begin een sine-wave gebruikt, dan mis je bij voorbaat al hoge frequenties.
Bij een scherpe waveform kun je dus bepalen hoe scherp of rond je het geluid wilt laten klinken. Dit doe je met een low-pass filter. Draai aan de cut-off knop van het low-pass filter, en zoek de sweet spot tussen scherp en rond.
Wil je een dik of dun geluid?
Er zijn meerdere manieren om een geluid dikker of dunner te maken. Probeer onderstaande manieren uit om te horen wat voor een invloed dit heeft op je geluid.
Sommige waveforms hebben speciale functies om het geluid dikker of dunner te maken. De ‘pulse width control’ bij een square (pulse) wave is hiervan de bekendste. Hoe hoger je deze knop draait, hoe dunner je geluid gaat klinken.
Beschikt je synthesizer over meer waveforms dan de standaard saw, triangle, sine en pulse? Scroll dan door deze waveforms en luister goed of ze ten opzichte van elkaar dik of dun klinken.
Een andere manier om de dikte van je geluid te beïnvloeden is door de ‘resonance’ van je filter omhoog te draaien. Dit is wel iets lastiger, aangezien de dikte van je geluid wordt bepaald door de cut-off van het filter. Als je cut-off laag staat dan maakt de resonance het geluid iets dikker. Daarentegen zorgt de resonance bij een hogere cut-off voor een dunner geluid. Leuk om mee te experimenteren dus!
Als laatste kun je je geluid dikker maken door meerdere oscillatoren te gebruiken. Hiervoor neem je simpelweg twee of meer identieke oscillatoren en detune je ze een klein beetje van elkaar. Houdt er wel rekening dat dit een pulsating effect kan veroorzaken in je geluid. Meestal klinkt dit wel tof, maar soms wil je dit liever vermijden.
Een clean of dirty sound design?
Je kunt jezelf bij sound design ook afvragen of het geluid ‘clean’ (schoon) of ‘dirty’ (vies) moet klinken. Je maakt een geluid dirty door harmonics toe te voegen die een beetje wringen en schuren met je sound. Hier zijn verschillende manieren voor.
Distortion is de meest gebruikelijke manier om je geluid iets viezer te maken. Er zijn verschillende plug-ins waarmee je dit kunt doen, zoals een overdrive, amp simulator of distortion effect. Je synth heeft misschien ook wel een aantal functies om distortion toe te voegen, zoals een overdrive op je filter.
het toevoegen van distortion voordat het geluid wordt gemoduleerd resulteert in een iets consistenter effect. Maak dus gebruik van deze filter overdrive functie. Vaak kan een klein beetje distortion al het verschil maken!
De tweede manier om je geluid viezer te maken is door noise toe te voegen. Noise bestaat namelijk uit willekeurige frequenties. Perfect voor een beetje grit!
Als derde kunt je kijken naar ‘Oscillator Modulatie’. Maak je geluid bijvoorbeeld meer schurend door ‘Hard Sync’ te gebruiken. Of gebruik ‘ring modulatie’ of ‘FM’ om je geluid metaalachtig te maken.
Moet je geluid agressief of vriendelijk klinken klinken?
In de eerdere tips heb je al kunnen lezen hoe je het karakter van een geluid agressief of vriendelijk kan maken. Denk bijvoorbeeld aan het toevoegen van distortion, detuning of het aanpassen van je filter.
Het verloop van je geluid kan echter ook grote invloed hebben op hoe agressief je geluid klinkt. Dit regel je met de ‘envelopes’ op je synthesizer. Met name de ‘attack’ van je geluid speelt hierin een rol. Met de attack bepaal je het karakter aan het begin van je noot.
Hoe langer de attack op je amp en/of filter envelope, hoe vloeiender je geluid klinkt. Als je de attack daarentegen heel kort maakt, dan krijgt je sound een agressieve transient (piek aan het begin van je noot). Dit kun je nog eens extra accentueren door de sustain lager te zetten en de decay te verkorten.
De amp en filter envelope hebben hier allebei een eigen unieke invloed op. Wil je een nog agressievere transient? Dan kun je zelfs een pitch envelope gebruiken. Dit wordt bijvoorbeeld gebruikt bij het maken van kicks.
Sound design je geluid de hoogte in
Wil je dat je geluid meer ruimte inneemt in het frequentie spectrum? Voeg dan eens een extra oscillator toe en pitch deze omhoog of omlaag.
Veel gebruikte waardes om de tweede oscillator verhogen of te verlagen zijn +12 of -12 semitones (1 octaaf). Hierdoor wordt je geluid veel grootser. Ook veel gebruikt is +7 semitones. Dit geeft een bepaald soort karakter aan je geluid. Je kunt ook de waveform van de tweede oscillator veranderen.
Let wel op dat je sound niet teveel gaat botsen met andere instrumenten in je mix. Een grotere synth sound laat vaak minder ruimte voor andere elementen.
Een zwaar of licht geluid
Hoe meer lage frequenties er in je geluid zitten, hoe zwaarder je geluid klinkt. Je kunt een geluid op verschillende manier zwaarder of lichter maken.
Om je geluid zwaarder te maken kun je gebruik maken van een sub-oscillator. Deze voegt extra frequenties toe onder je originele geluid. Een square zorgt voor meer agressie, waar een triangle of sine voor een ronder geluid zorgen.
Speel ook vooral met het volume van de sub-oscillator om de subtiliteit van de zwaarte te bepalen. Het volume van de sub-oscillator hoeft niet per definitie even hard te staan als de andere oscillator.
Als je je geluid juist lichter wilt maken kun je lage frequenties weghalen met filters. Hiervoor zijn de High Pass en Band Pass filters uitermate geschikt. Het verschil tussen deze twee filters is dat een High Pass alleen lage frequenties filtert, en een Band Pass zowel hoge als lage frequenties filtert.
Als je zoekt naar een licht en rond geluid is de Band Pass je beste vriend. Wil je een licht en helder geluid, gebruik dan een High Pass filter!
Lange noten of korte noten
Met de Amp Envelope kun je keuzes maken over hoe je geluid over verloop van tijd klinkt. Wil je bijvoorbeeld dat de noot nog lang naklinkt nadat je de toets hebt losgelaten, verhoog dan de Release. Of wilt je dat de noot langzaam zachter wordt terwijl je een toets ingedrukt houdt? Verlaag dan de Sustain en speel met de Decay.
Er zijn veel verschillende mogelijkheden om de lengte van je noten te bepalen.
Voeg beweging toe aan je synth patch
Als je wilt dat je geluid statisch klinkt, dan hoef je geen beweging toe te voegen aan je patch. Echter is er in het echte leven geen enkel geluid wat 100% statisch klinkt. Het werkt voor luisteraars zelfs een beetje op de zenuwen als er geen beweging zit in geluid. Daarom doet beweging, hoe subtiel ook, wonderen! Er zijn verschillende manieren om beweging toe te voegen.
Zoals al eerder genoemd zorgt het detunen van meerdere oscillatoren ten opzichte van elkaar voor een pulsating effect. Daarnaast wordt je geluid ook nog eens een stukje dikker. Wil je echter beweging maar geen dikker geluid, dan zijn er ook andere opties.
Bijvoorbeeld door het gebruiken van Amp en Filter envelopes. Deze manier van beweging voelt vaak heel natuurlijk aan. Je kunt met envelopes zorgen dat je sound over tijd verandert van scherp naar rond, of van hard naar zacht.
LFO’s (Low Frequency Oscillators) zijn een andere manier om beweging toe te voegen aan je geluid. Je kunt de beweging van een LFO koppelen aan bijna elke parameter op je synthesizer. Koppel een LFO bijvoorbeeld aan de pitch en je krijgt een vibrato. Of koppel een LFO aan het volume en je hebt een tremolo.
Het verschil tussen een Envelope en een LFO is dat een Envelope een eenmalige beweging is, terwijl een LFO dezelfde beweging continu herhaald.
Als laatste kun je gebruik maken van Modulatie effecten en Delays om beweging toe te voegen. Voeg simpelweg een Chorus, Flanger, Phaser of Delay toe aan je geluid en experimenteer met de verschillende knoppen.
Plaats je sound in een ruimte
Een belangrijke stap in sound design is om te bepalen in welke ruimte je geluid leeft. Dit kun je doen doormiddel van Reverb en Delay.
Bij synthesizers kan een klein beetje Reverb al ontzettend veel doen. De synth gaat er een stuk natuurlijker door klinken. Je kunt luisteraars met een Reverb laten denken dat de synth in een studio, concertzaal of kerk is opgenomen.
Naast dat Delay beweging aan je geluid kan toevoegen, is het ook perfect om een gevoel voor ruimte mee te creëren. Een bekende truc hiervoor is de Slapback Delay. Dit is een korte eenmalige echo, die de reflectie van geluid in een ruimte nabootst. Je geluid wordt hierdoor een stuk breder.
Je wilt je geluid niet alleen in een ruimte plaatsen, maar misschien ook breed laten klinken. Hiervoor is unison de oplossing. Ook en chorus of phaser kan veel breedte geven aan je geluid. Let wel op dat je niet elk geluid in je mix super breed maakt, want dan kunnen ze met elkaar gaan botsen.
Een voorspelbaar of willekeurig sound design
Luisteraars vinden het onbewust fijn als muziek imperfecties bevat. Imperfecties maken muziek namelijk menselijk. Nu is het probleem bij synthesizers dat het machines zijn, en daardoor erg voorspelbaar klinken. Gelukkig kunnen we op een aantal manier een beetje willekeur in onze geluiden verstoppen. Hierdoor gaan synthesizers opeens een stuk menselijker klinken!
Maak bijvoorbeeld gebruik van Velocity. Koppel de Velocity aan de filter cut-off, het volume of de Envelope Amount. Hierdoor klinkt elke noot net iets anders, afhankelijk van hoe hard je een toets indrukt.
Op de LFO zit waarschijnlijk een Sample & Hold functie (S&H). Hiermee kun je random bewegingen toevoegen aan al je parameters. Je kunt zelfs een tweede LFO gebruiken om de Rate van je eerste LFO te beïnvloeden voor nog meer willekeur! 🙂
Analoge synthesizers klinken van nature al een stuk menselijker. Dit komt omdat ze driften. Driften betekend dat het geluid niet continu op een zuivere toon blijft hangen, maar een beetje beweegt rondom de pitch. Als je een Drift of Analog Drift functie op je synthesizer hebt staan, kan dit veel toevoegen.
Je kunt natuurlijk ook zelf beweging toe voegen. Door bijvoorbeeld handmatig aan parameters te tweaken tijdens optredens en opnames voeg je ontzettend veel menselijkheid toe aan je geluid.
De kers op de taart van je sound design
Deze stap is alleen nodig als je een synth patch tof vindt, maar toch nog iets mist. Het gaat hier over het toevoegen van kleine subtiele details. Dit kan ook direct best moeilijk zijn.
Je wilt dat kleine bewegingen niet perse van elkaar te onderscheiden zijn, maar wel merkbaar zijn. Dupliceer bijvoorbeeld een oscillator en detune deze, maar zet hem vervolgens op een heel laag volume. Hierdoor krijg je net dat kleine beetje beweging wat je misschien zoekt.
Draai de resonance een klein beetje op om je geluid iets beter gearticuleerd te maken. Hierdoor gaat je sound minder ‘plat’ klinken. Als laatste kun je ook proberen om een Envelope toe te voegen die heel subtiel je beweging over tijd veranderd.
Gebruik compressors en limiters om je geluid iets meer een geheel te maken. Verwijder storende frequenties met een EQ, en breng je geluid tot leven met een klein beetje Reverb en Delay. Hetzelfde geld voor Distortion, Chorus, Phaser en Flanger effecten.
Zo word je echt goed in Sound Design
Natuurlijk hoef je niet elk moment dat je bezig bent met sound design deze lijst ernaast te houden. Het kan je echter wel helpen om net even dat ene probleem op te lossen. Hopelijk heb je er dus iets aan!
Uiteindelijk worden je sound design skills bepaald door maar een ding: je gehoor. Als jij niet kan horen wat voor invloed een parameter op het geluid heeft, dan wordt het moeilijk om te bepalen hoe je tot het gewenste resultaat komt.
Gelukkig heeft Audible Genius een super goede tool ontwikkeld waarmee je deze skill kunt trainen. Deze tool heet Syntorial. Met Syntorial leer je stap voor stap synth patches te maken en te luisteren waarom je iets doet. Dit doe je doormiddel van verschillende soorten games.
Persoonlijk heb ik ontzettend veel gehad aan Syntorial. Ik heb de basis van sound design geleerd en weet nu mijn weg te vinden op elke synthesizer. Het heeft mijn muziek producer skills een behoorlijke boost gegeven.
Wil je meer weten over het programma? Lees dan eens mijn volledige Syntorial Review, of probeer Syntorial gratis uit via onderstaande knop:
Probeer gratis de demo van Syntorial uit!
Speel de eerste 22 levels gratis en begin met jouw avontuur om een synthesis master te worden.