Het stereo beeld is een belangrijk aspect van muziek productie. Een brede mix zorgt dat de luisteraar het gevoel krijgt dat hij/zij midden in de muziek staat. Producers zijn er met de huidige technieken ook erg goed in geworden om het stereo beeld van de synthesizer te vergroten.
In dit artikel wil ik je tips geven waardoor ook jij een super breed stereo beeld kunt creëren met je synthesizer. Dit kun je in je voordeel gebruiken om sounds spannender en grootser te maken.
We gaan het hebben over waar je op moet letten bij het breder maken van je synth sounds. Daarnaast behandelen we verschillende methoden zoals Unison, Mid-Side EQ en effecten zoals Reverb en Delay.
Inhoudsopgave
De grootste valkuilen
Om te beginnen wil ik het hebben over de grootste valkuilen tijdens het werken met stereo. Een breed stereo signaal kan namelijk problemen opleveren die je in eerste instantie niet kunt horen.
1. Stereo beeld vs Mono
Fase verschillen in het linker en rechter kanaal kunnen zorgen dat je mix in mono heel anders gaat klinken. Het audiospoor van het linker en rechterkanaal worden namelijk samengevoegd tot één geheel. De twee geluidsgolven kunnen in elkaars vaarwater gaan zitten waardoor ze elkaar uitdoven. Dit resulteert er soms zelfs in dat je bepaalde instrumenten niet meer kunt horen!
Als je een mix op je koptelefoon luistert is dit geen probleem, maar op andere afspeelapparaten wel. Denk bijvoorbeeld aan telefoonspeakers of speakers in een club. Dit zijn systemen waar vaak muziek op wordt geluisterd.
Check je mix dus altijd in mono. Misschien vindt je het zelfs fijn om eerst je hele track in mono te mixen, en dan pas stereo toe te voegen. Je kunt ook Phase Correlation Meters gebruiken, zoals Voxengo SPAN (gratis plugin).
2. Teveel elementen in je stereo beeld
Het is verleidelijk om alle instrumenten in je mix zo breed mogelijk te maken. Echter nemen brede instrumenten heel veel ruimte in beslag. Als elke element super breed is, hebben je instrumenten geen ademruimte meer.
Zorg dus dat je zorgvuldig uitkiest welke sounds je breed maakt. Synthesizer sounds zoals pads zijn hier bijvoorbeeld heel geschikt voor.
3. Stereo in de lage frequenties
Zorg altijd dat je lage frequenties, minstens tot 120 Hz, mono zijn. Hiervoor zijn 2 redenen.
De geluidsgolven van lage frequenties zijn zo groot dat het menselijk gehoor hier niet eens stereo in kan onderscheiden. Het verschil tussen links en recht is simpelweg niet waarneembaar door onze oren.
Lage frequenties in stereo gaan geheid zorgen voor fase problemen. Als je de mix in mono terugluistert resulteert dit in een zwakke mix. Alle bass verdwijnt uit de track. Heel onhandig in de club waar de bass vaak het belangrijkste element is.
Ableton gebruikers kunnen de ‘Bass Mono’ knop gebruiken op het ‘Utility’ audio effect. Gooi deze op je bass, subs en kick’s om zeker te weten dat er geen problemen in je low-end ontstaan!
Zo vergroot je het stereo beeld van je synthesizer
Nu weet je waar je op moet letten bij het vergroten van je stereo beeld. Maar hoe doe je dit op een Synthesizer? Er zijn verschillende manieren om dit voor elkaar te krijgen. Elke methode heeft zijn eigen karaktereigenschappen.
Unison
Unison is een super goede manier om een sound stereo te maken. Voor een Unison effect heb je 2 of meer oscillatoren nodig. Een van deze oscillatoren pan je een beetje naar links en de andere iets naar rechts. Vervolgens detune je een van de oscillatoren een klein beetje.
Door het detunen zorg je dat de oscillatoren een beetje van elkaar verschillen. Onze oren kunnen dit minimale verschil registreren zonder dat het ten koste gaat van het geluid.
Als je de oscillatoren verder naar links en rechts pant, en de detune verhoogt hoor je steeds beter het unison effect. Unison maakt je geluid voller, maar ook agressiever. Deze kwaliteit wordt vaak gebruikt in elektronische muziek stijlen.
In synthesizers zoals bijvoorbeeld Serum en Wavetable heb je standaard unison functies zitten. In Serum kun je per Oscillator wel 16 voices toevoegen. De detune knop zorgt dat je vervolgens het effect kunt vergroten of verminderen. Wavetable heeft daarentegen dan weer bepaalde unison presets met allemaal hun eigen karakter.
Let goed op voor faseproblemen als je unison toepast. Check je sporen in mono of gebruik een Phase Correlation Meter plugin zoals SPAN.
Unison heeft best veel weg van een chorus effect. Je kunt dus ook proberen om breedte toe te voegen met een Chorus. Mijn favoriete chorus is een gratis effect genaamd TAL-Chorus!
Auto pan
Een auto pan plugin zorgt ervoor dat het audio signaal van je synth automatisch van links naar rechts wordt gepand over tijd. Door een subtiel auto pan effect op je synth te gooien lijkt het alsof de synth stereo is.
Om een auto pan effect te creëren in je synthesizer kun je simpelweg een LFO koppelen aan de pan knop van je oscillator. Het is ook leuk om verschillende LFO’s te koppelen aan verschillende oscillatoren. Genoeg om mee te experimenteren!
Het nadeel van een auto pan effect is dat je sound nooit op vol volume zowel rechts als links te horen is. Het geluid is altijd in beweging, en dit merk je in veel gevallen ook wel. Desondanks kun je de mix wel ontzettend breed maken met dit effect! Ook veroorzaakt auto pan bijna nooit faseproblemen.
Delay
Delay is een super goede manier om het stereo beeld van je synthesizer sound breder te maken. Dit effect creëert echo’s van je originele sound. Door de delay time van je linker en rechter kanaal verschillend te maken wordt je sound heel breed.
Daarnaast kun je ook een ping pong delay gebruiken. Dit zorgt dat de de echo’s om de beurt links en dan weer rechts te horen zijn. Delays zijn erg handig, maar bij overmatig gebruik kunnen ze je tracks rommelig maken. Houdt dit dus altijd in de gaten.
Een slap delay is een ander voorbeeld om met delay je stereo beeld te vergroten. Bij een slap delay wordt het originele signaal naar een kant gepand en één keer snel herhaalt aan de tegenovergestelde kant. Dit kleine verschil in timing zorgt ervoor dat onze oren het geluid als breed registreren. Slap delay wordt ook wel het haas-effect genoemd.
Let bij slap delays wel op faseproblemen. Als je de delay time daarnaast te lang maakt, gaan onze oren dit verschil opmerken. Het geluid klinkt dan niet meer breed, maar onsamenhangend.
Wees dus subtiel met het toepassen van delay, tenzij je natuurlijk voor een bepaalde sound gaat. 🙂
Reverb
Reverbs zijn gemaakt om sounds in een ruimte te plaatsen. Ze bootsen na hoe de reflecties in een bepaalde ruimte zouden gedragen. Eenvoudig gezegd is reverb een galm effect.
Een heel klein beetje reverb kan een sound al snel een stuk breder laten voelen. Reverb zorgt daarnaast ook niet voor heel veel fase verschillen. Het is dus een ontzettend krachtig wapen.
Een karkatereigenschap van reverb is dat het een sound naar achteren in de mix kan verplaatsen. Hoe meer reverb een sound heeft te opzichte van het droge signaal, hoe meer deze op de achtergrond klinkt. Let dus op dat je niet alles doordrenkt in reverb als je deze tool gebruikt om je stereo beeld te vergroten.
Accentueer het stereo beeld met Mid Side EQ
Met een mid side EQ kun je vaak nog een schepje bovenop het stereo effect doen. Maak bij de sides de hoge frequenties iets harder en low-cut de lage frequenties.
Op deze manier krijg je iets minder faseproblemen en geef je meer definitie aan het stereobeeld. Deze truc kun je gebruiken op zowel individuele sporen als groepen!
Conclusie
Er zijn dus genoeg manieren om het stereo beeld van je synthesizer sound breder te maken. Test de verschillende methoden dus uit en leer ze kennen. Zorg in de meeste gevallen dat je de effecten subtiel toepast, tenzij je naar een specifieke sound zoekt. Houdt daarnaast ook de valkuilen in de gaten.
Kennis van sound design onderscheidt de professionals van de synthesizer beginners. Gelukkig bestaat er een enorm goede tool om snel en effectief sound design te leren: Syntorial!
Met Syntorial leer je stap voor stap synth patches te maken en te luisteren waarom je iets doet. Dit doe je doormiddel van verschillende soorten games.
Persoonlijk heb ik ontzettend veel gehad aan Syntorial. Ik heb de basis van sound design geleerd en weet nu mijn weg te vinden op elke synthesizer. Het heeft mijn muziek producer skills een behoorlijke boost gegeven.
Wil je meer weten over deze tool? Lees dan eens mijn volledige Syntorial Review, of probeer Syntorial gratis uit via onderstaande knop:
Probeer gratis de demo van Syntorial uit!
Speel de eerste 22 levels gratis en begin met jouw avontuur om een synthesis master te worden.