Wil jij graag piano leren spelen zonder noten te lezen? Dan heb je geluk! Het is namelijk mogelijk om piano te spelen zonder noten of bladmuziek. In deze blog vertel ik je hoe je kunt beginnen met piano spelen zonder bladmuziek.
Piano spelen zonder noten is gebaseerd op goed luisteren en onthouden van bepaalde patronen. Dit kost tijd om onder de knie te krijgen. Het is dan ook niet perse een afsnijroute om goed piano te leren spelen. Je moet nog steeds gedeeltelijk snappen hoe de piano, toonladders en akkoorden zijn opgebouwd.
Een voordeel van piano spelen zonder noten is dat je je gehoor ontzettend goed traint. Je leert bepaalde afstanden tussen noten herkennen, en je ontwikkeld een intuïtie over welke noten bij elkaar passen. Dit is handig tijdens het schrijven van muziek of tijdens improvisatie jamsessies.
Het grootste nadeel is dat het leren van nieuwe liedjes, arrangementen en klassieke composities een stuk moeilijker wordt. Deze stukken zijn voornamelijk vastgelegd op papier. Zonder bladmuziek moet je deze stukken eerst door en door uit je hoofd leren en dan alle patronen koppelen. Dit is erg tijdsintensief.
Maar goed, laten we snel kijken welke stappen je kunt nemen om piano te leren spelen zonder dat je bladmuziek nodig hebt.
Inhoudsopgave
Begrijp hoe de piano werkt
Wanneer je nieuw gebied gaat verkennen is het eerst handig dat je op de kaart van dit gebied kijkt om je te oriënteren. De toetsen van de piano zijn in dit geval de kaart in je ontdekkingsreis. Ze geven je de mogelijkheid om elk westers muziekstuk ooit te spelen. Maar dan moet je wel begrijpen hoe ze werken.
Als je goed kijkt naar de toetsen dan zie je een patroon. Een groepje van 12 toetsen herhaalt zich steeds. dit groepje bestaat uit 5 zwarte toetsen (opgesplitst in een setje van 2 en 3) en 7 witte toetsen. Het patroon begint bij de witte toets die direct links van het setje van 2 zwarte toetsen ligt. Deze noot noemen we C.
De witte toetsen die opeenvolgend rechts van C liggen, het D, E, F, G, A, B waarna je weer bij C aankomt. Vanaf hier herhalen dezelfde toetsen zich, alleen is de toon hier een octaaf hoger. Wanneer je dezelfde noten verder naar links op de piano speelt worden ze juist lager.
Maar hoe zit het dan met de zwarte toetsen? De zwarte toetsen krijgen hun naam respectievelijk aan de witte toets die er direct links of rechts naast ligt. Een zwarte toets kan dus twee namen hebben.
Wanneer we de zwarte toets vernoemen naar de witte toets links, plaatsen we er ‘#’ achter (In het Engels is dit een ‘sharp’ en in het Nederlands plaatsen we vaak ‘-is’ achter de letter). Zo heet de zwarte toets rechts naast de C ook wel C#, C-sharp of Cis. Allemaal dezelfde namen voor dezelfde toets.
Wanneer we de zwarte toets vernoemen naar de witte toets rechts, plaatsen we er ‘b’ achter (In het Engels is dit een ‘flat’ en in het Nederlands plaatsen we vaak ‘-es’ achter de letter). Zo heet de zwarte toets links naast de D ook wel Db, D-flat of Des.
Nu we weten hoe we elke toets een naam kunnen geven wordt het een stuk makkelijker om toonladders en akkoorden te begrijpen.
Toonladders en akkoorden op de piano spelen zonder noten
Toonladders en akkoorden zijn eigenlijk opgebouwd uit een paar simpele formules. Het heeft allemaal te maken met de afstand tussen verschillende toetsen. De afstand tussen toetsen die het dichtste tegen elkaar aan liggen noemen we een 1/2 stap. Zo is de afstand van C naar C# een 1/2 stap, maar ook de afstand van E naar F.
Als je dit weet is het vanzelfsprekend dat de afstand van C naar D 1 stap is. Je hebt namelijk twee 1/2 stappen nodig om van C naar D te komen. 1/2 +1/2 = 1.
Toonladders zijn simpelweg gebaseerd op formules, wisselend in stapjes. Zo is de formule voor een majeur toonladder 1 – 1 – 1/2 – 1 – 1 – 1 – 1/2. Begin op een willekeurige toets en ga deze stappen een voor een naar rechts af. Nu kun je elke majeur toonladder spelen! Hieronder een voorbeeld van de toonladder van B:
Natuurlijk zijn er ontzettend veel meer toonladders dan majeur toonladders. Toch heeft elke toonladder zijn eigen formule die je uit je hoofd kunt leren! Wil je een uitgebreide uitleg over het spelen van toonladders? Lees dan eens mijn blog over majeur toonladders. Hierin lees je ook meer over een ander belangrijk aspect bij het spelen van toonladders: vingerzetting.
Ook akkoorden hebben allemaal hun eigen formule. Als je hier meer over wilt weten kun je mijn blog lezen over basis akkoorden spelen. Binnen no time speel je mee met je favoriete liedjes!
Je kunt de akkoorden van je favoriete muziek opzoeken op websites als Ultimate Guitar en Hooktheory.
Ritmes
Je weet nu op een basisniveau welke noten je moet spelen, maar er is nog een ander belangrijke factor in muziek: Ritme. De timing van wanneer welke noten gespeeld worden is essentieel om een liedje goed te laten klinken.
Bij de piano is het lastige dat je linker- en rechterhand vaak verschillende ritmes spelen. Met de linkerhand worden vaak ondersteunende herhalende ritmes gespeeld en met de rechterhand melodieën.
Er zijn een paar soorten ritmes, die de basis vormen van pianospelen. Uiteindelijk wil je deze ritmes zonder nadenken kunnen spelen, vooral de ritmische patronen met je linker hand. Hiermee train je de onafhankelijkheid tussen je beide handen tijdens het piano spelen.
Wordt comfortabel met zoveel mogelijk ritmes en je zult zien dat deze vaker terugkomen in zowel klassieke als moderne composities. In het volgende gedeelte vertel ik je hoe je erachter komt welke ritmes er bestaan.
Patronen
Zoals je misschien al gemerkt hebt: piano spelen is gebaseerd op patronen. Of het nu vaste formules zijn voor akkoorden en toonladders, of juist ritmische patronen. Wanneer je deze patronen uit je hoofd leert en leert herkennen wordt piano spelen steeds makkelijker.
Een groot probleem is nu nog dat niet elk patroon even geschikt is voor iemand die net begonnen is met piano spelen. Het beste is om op een logische wijze steeds comfortabeler te worden met de verschillende patronen die er bestaan.
Pianospelen zonder noten met Pianoforall
Je kunt wel een willekeurige youtube video bekijken waarin complexe patronen worden uitgelegd, maar dit heeft ook nadelen. Als de tutorial te moeilijk is, ga je al snel geïrriteerd raken en het piano spelen opgeven. Zonde, want met iets meer structuur houd je het leuk voor jezelf en leer je stukken sneller!
Dit is waar Pianoforall mij persoonlijk ontzettend bij heeft geholpen. Pianoforall is een online cursus waarin je stap voor stap harmonische en ritmische patronen leert ontdekken en er comfortabel mee wordt. Je kunt in deze cursus ook noten leren lezen, maar dit is optioneel. In het begin wordt noten lezen zelfs actief vermeden om je zo snel mogelijk je eerste liedjes mee te kunnen laten spelen.
De voordelen van deze cursus is dat je wanneer je wilt gestructureerde lessen kunt volgen op je eigen tempo. Het is zelfs een stuk goedkoper dan fysieke pianolessen van een docent! Het enige nadeel is dat je zelf de motivatie en drive moet hebben om te leren. Jij bepaalt zelf hoeveel voortgang je boekt.
Nog een kleine tip wanneer je van plan bent om ook met Pianoforall aan de slag te gaan: probeer elke dag steady rond de 10 minuten te oefenen. Dit is het meest effectief omdat je hersenen in het begin tijd nodig hebben om te wennen aan het spelen van piano. Geef het proces de tijd die nodig is om vruchten af te werpen.
Meer weten over Pianoforall? Lees dan eens mijn volledige pianoforall review, of bekijk de website via de knop hieronder.
Piano spelen zonder noten via Youtube
Nog een manier die ik wil benoemen om liedjes te leren spelen zonder noten te lezen zijn zogenaamde pianoroll tutorials. In deze video’s zie je de noten die worden gespeeld op een soort Guitar Hero manier naar de piano glijden.
Je ziet hierdoor precies welke toetsen precies worden ingedrukt. Vaak zie je ook de vingerzetting van een pianist die de nummers daadwerkelijk speelt. Het geeft je dus eigenlijk alle informatie die je nodig hebt zonder ook maar iets te snappen van de piano.
Het grote nadeel is dat leren op deze manier erg oncomfortabel is. Je moet continu de video stop zetten, terugspoelen en goed bekijken wat er precies bespeeld wordt. Daarnaast moet je ook heel veel moeite te doen om alle patronen te onthouden en steeds een extra stukje informatie toe te voegen.
De video’s zijn al een stuk makkelijker te interpreteren wanneer je de patronen zoals eerder genoemd gaat herkennen. Je ziet opeens welke akkoorden en toonladders worden gebruikt, en natuurlijk de verschillende ritmes!
Het leukste aan pianoroll tutorials vind ik vooral dat je kan zien hoe meesterlijk sommige pianoconcerten in elkaar zitten. Zoals het 3rd movement van Beethoven’s Moonlight Sonata hieronder.