Misschien ben je de termen monophonic en polyphonic al wel eens tegen gekomen tijden het produceren. Deze termen worden gebruikt bij synthesizers en sound design. Ook kunnen de termen een bepaalde muzikale textuur beschrijven. Maar wat betekenen monophonic en polyphonic precies? En hoe verschillen ze van elkaar?
In dit artikel lees je alles wat je moet weten over polyfonie en monofonie. Deze kennis zorgt er geheid voor dat je producties beter worden. De concepten helpen je namelijk niet alleen om muziek beter te begrijpen. Je kunt ze ook toepassen!
Inhoudsopgave
De betekenis van Monophonic en Polyphonic
Polyfonie slaat op de hoeveelheid individuele “voices” (klanken) die samen een muzikale textuur vormen. Poly betekend ‘meerdere’, en fony is een achtervoegsel wat slaat op ‘klank’ of ‘stem’.
De term kan slaan op het aantal instrumenten wat samenspeelt in een compositie. Ook kan polyfonie slaan op het op het aantal beschikbare klanken op een instrument, zoals een synthesizer.
Het is belangrijk om te begrijpen dat met de term voices niet perse de menselijke stem wordt bedoelt. Het is eerder een verwijzing naar een individuele noot. Een akkoord met 4 noten op elk willekeurig instrument bestaat dus uit 4 voices.
Vroeger werd de term polyfonie gebruikt om aan te geven dat meerdere partijen samen een harmonie vormen. Denk bijvoorbeeld aan koren. Hierbij vormen verschillende melodieën van de bas, tenor, alt en soprano één geheel.
Met dit in je achterhoofd kun je misschien wel raden wat monofonie betekend. Mono betekend ‘alleen’. Er is hierbij in de muziek dus maar één melodielijn hoorbaar. Bij monofonie op een instrument speelt het instrument maar één noot tegelijkertijd.
In de wereld van muziek productie slaan polyphonic en monophonic op de mogelijkheden van een instrument. Denk hierbij aan synthesizers, samplers en eventuele andere VST’s.
Monophonic synthesizers
Monophonic synthesizers kunnen maar één noot tegelijkertijd spelen. Deze synthesizer worden vaak gebruikt voor het spelen van bass en lead partijen. Dit komt omdat meerdere bass noten tegelijkertijd al snel rommelig gaan klinken. Bij leads wil je daarentegen dat de focus ligt op één melodie.
Ook de allereerste analoge synthesizers waren monophonic. Dit komt simpelweg omdat de technologie er nog niet was om een compact keyboard met meerdere voices te maken. Modulaire synths die polyfonisch waren bedekten soms wel hele muren!
Op deze monophonic synthesizers zijn ontzettend veel klassieke sounds bedacht die nog steeds worden gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan de Minimoog. Deze stond bekend om zijn dikke bass en lead geluiden. Grote artiesten uit allerlei genres gebruikten de Minimoog maar al te graag!
Polyphonic synthesizers
Polyphonic synthesizers zijn op meerdere manieren te gebruiken. Naast bass en lead sounds zijn ze ook in staat om akkoorden te spelen. Dit is perfect voor bijvoorbeeld pads.
Bij het maken van een polyfonische synth komt meer kijken dan alleen extra geluidsbronnen toevoegen. Vooral als je gebruik wilt maken van ‘subtractive synthesis’.
Voor subtractive synthesis heb je namelijk 3 componenten nodig: Een Oscillator (geluidsbron), een Amp (volumeregeling) en een Filter (bepaald het karakter). Wil je elke voice onafhankelijk van elkaar kunnen controleren? Dan moet je voor elke individuele voice een oscillator, amp en filter in je synthesizer hebben. Dit heeft de volgende reden:
Stel, je hebt een Polyphonic synthesizer die beschikt over 2 voices. Je houdt één noot ingedrukt die een envelope triggered. Deze envelope verteld hoe de amp module moet reageren over tijd.
Als je de tweede voice nu tegelijkertijd wilt gebruiken, dan moet deze ook over een individuele amp module beschikken. Is dit niet het geval, dan werkt de envelope niet, en klinkt je tweede noot heel anders dan je eerste.
Het resultaat is dus 2 noten die compleet anders klinken. Voices die tegelijkertijd spelen maar een andere textuur hebben wordt ook wel parafonie genoemd. Ben je benieuwd hoe dit klinkt? Bekijk dan eens onderstaande video:
Analoge polyfonische synthesizers hebben dus vaak een gelimiteerd aantal voices. Door meer voices wordt de synth simpelweg te groot en te zwaar. Gelukkig heb je bij synthesizers aan 6 voices vaak al meer dan genoeg! 🙂
Digitale synthesizers
De eerder genoemde concepten worden ook toegepast op digitale synths, samplers en andere VST’s. Het voordeel van digitale instrumenten is dat ze vaak een onbeperkt aantal voices tot hun beschikking hebben.
Hoe meer voices je gebruikt, hoe harder je computer moet rekenen. De hoeveelheid voices die je kunt spelen op een digitale synthesizer, wordt dus gelimiteerd door de processor van je laptop.
Daarnaast speelt de complexiteit van je sounds ook nog mee. Hoe complexer de sound, hoe meer rekenkracht je laptop per voice nodig heeft. Je kunt met een simpel geluid dus meer voices tegelijkertijd spelen dan met een complex geluid.
Polyphonic en Monophonic buiten de wereld van synthesis
Als je kijkt naar composities en arrangementen dan zijn polyphonic en monophonic ook relevante termen.
Net als synths als de Minimoog zijn er ook monofonische instrumenten. Denk bijvoorbeeld aan blaasinstrumenten zoals trompetten, klarinetten, fluiten en nog veel meer.
Daarnaast zijn er ook polyfonische instrumenten zoals gitaar, piano en harp.
Elke compositie heeft een bepaald aantal instrumenten (dus voices) die de muziek maken. Tijdens het schrijven van akkoordprogressie moet je bepalen welke instrument een bepaalde voice invult. Meerdere instrumenten kunnen samen één akkoord vormen. Dit maakt muziek ontzettend interessant.
Vaak speelt de bas de ‘root note’ van het akkoord en geven andere instrumenten invulling aan de andere noten. Het bepalen van deze indeling heet chord voicing. Dit is een belangrijke skill om te kunnen als producer.
De beste manier om synthesis te leren
Hopelijk heb je iets gehad aan deze uitleg! Ben je geïnteresseerd in het leren van sound design en synthesis? Dan moet je echt eens kijken naar Syntorial! Deze tool heeft mij alles geleerd over synthesis wat ik nodig had.
Syntorial is een award winning tool, ontwikkeld door Audible Genius (de ontwikkelaar van building blocks). Het is eigenlijk een soort game die zorgt dat het leren van sounddesign leuk en begrijpelijk wordt.
Syntorial werkt doormiddel van verschillende levels. Per level krijg je een explaination en een challenge. In de expaination wordt stap voor stap uitgelegd wat een bepaalde parameter doet en hoe deze het geluid beïnvloed. Vervolgens ga je wat je geleerd hebt zelf toepassen in een challenge.
Je leert alles wat je moet weten om de geluiden in je hoofd werkelijkheid te maken. En nog belangrijker: je traint je gehoor. Het is de ideale manier om creativiteit en kennis samen te laten komen. Als je alle lessen hebt doorlopen heb je gegarandeerd meer creatieve vrijheid.
Kortom: Syntorial is een leerzame, leuke en inspirerende tool om synthesizer te leren spelen! Wil je meer weten over het programma? Lees dan eens mijn volledige Syntorial review, of probeer de eerste paar lessen gratis uit via onderstaande knop!
Probeer de gratis demo van Syntorial uit!
Probeer de gratis demo en kijk of Syntorial iets voor jou is.