Als je een homestudio wilt gaan bouwen dan is het handig dat je een goede akoestiek creëert. Het kiezen van de juiste ruimte kan al veel positieve invloed hebben, maar hoe weet je welke ruimtes geschikt zijn? En hoe kun je deze ruimte vervolgens behandelen zodat het een goede omgeving wordt om in te mixen? In deze blog vertel ik je waar je op moet letten met betrekking tot akoestiek in je homestudio.
Inhoudsopgave
Wat is de beste ruimte voor je homestudio?
Om te beginnen moeten we kijken wat voor soort ruimte het meest geschikt is. Het spreekt voor zich dat je je homestudio niet in een ruimte met veel reflecties (badkamer) of een te kleine ruimte (wc) gaat bouwen.
Misschien heb je in je huis geen mogelijkheid om een ruimte te kiezen en heb je alleen je slaapkamer tot je beschikking. Kom je echter wel in de situatie dat je een ruimte kan kiezen, dan is het handig dat je met een aantal punten rekening houdt.
Frequenties, lengte en amplitude
Bij het kiezen van de juiste ruimte is het handig dat je een klein stukje (niet moeilijke) natuurkunde kent. Geluid bestaat namelijk uit golven. Deze geluidsgolven verplaatsen zich doormiddel van verschil in luchtdruk en komen uit je studio monitoren. Op deze manier worden ze door de hele studio verspreid. De vorm van de ruime kan het geluid beïnvloeden tijdens het produceren en mixen.
Elke frequentie heeft een eigen geluidsgolf. Hoe lager de frequentie hoe langer de geluidsgolf. Naast een lengte hebben geluidsgolven ook een bepaalde hardheid, ook wel amplitude genoemd. Op het hoogste en laagste punt van een golf is het volume van de frequentie het hardst. Op het middelpunt (nulpunt) hoor je niks. Het hoogste en laagste punt heten ook wel buiken en de nulpunten heten knopen.
Je moet tijdens het uitzoeken van je ruimte rekening houden met 2 soorten golven: Staande golven en early reflections.
Staande golven
Als eerste heb je te maken met staande golven. Staande golven zijn lage frequenties die precies dezelfde lengte hebben als de afstand tussen twee muren in je ruimte, of een veelvoud van de lengte van deze golf. Om het makkelijker te zeggen: staande golven ontstaan als twee knopen van een golf precies met de muren uitlijnen.
De frequenties die bij deze golven horen kunnen problemen opleveren. Zoals eerder gezegd zijn golven het luidst bij de buik en zijn golven zo goed als niet te horen bij knopen. Als een geluidsgolf precies in je ruimte past ontstaat er een rare situatie. In het midden van je kamer hoor je de frequentie hard, maar bij de muren hoor je deze bijna niet.
Staande golven uitrekenen
Om erachter te komen welke frequenties in jouw kamer staande golven kunnen veroorzaken deel je 344 (de snelheid van geluid) door de afstand tussen je twee muren (in meters). Is de afstand tussen twee muren bijvoorbeeld 5 meter, dan is je probleemfrequentie = 344 / 5 = 68,8 Hz. Veelvouden van deze frequentie zoals 137,6 Hz en 275,2 Hz zorgen ook voor staande golven. Deze hogere frequenties zijn meestal minder problematisch.
Reken voor de grap eens uit welke frequenties staande golven in jouw kamer veroorzaken. Speel vervolgens een sinus met deze frequentie af over je monitoren en loop van muur tot muur. Als het goed is hoor je dicht bij de muren bijna geen geluid en in het midden van de kamer juist wel.
Staande golven kunnen zowel ontstaan tussen je linker en rechter muur; tussen je voor en achter muur; en tussen je vloer en plafond. Wees je bewust van welke frequenties voor staande golven zorgen. Je kunt hierop anticiperen tijdens het mixen en het inrichten van je studio.
Als je je niet bewust bent van de staande golven in je kamer, dan kan dit resulteren in dat je deze frequenties tijdens het mixen teveel gaat weghalen. Als je vervolgens je mix in andere kamers gaat luisteren dan mis je de body die deze frequenties aan je mix geven.
De juiste ruimte kiezen
Het is onmogelijk om staande golven helemaal te voorkomen in je studio. Toch zijn er een aantal manieren om de meest problematische golven te temmen. Als eerste kun je al veel doen tijdens het kiezen van je ruimte. Voorkom namelijk dat je de studio in een vierkante ruimte gaat bouwen.
In een vierkante ruimte ontstaan dezelfde staande golven tussen zowel de linker en rechter muur als de voor en achter muur. Dit zorgt dat de frequentie van deze staande golven in het midden van je kamer extra versterkt wordt.
Kies dus het liever niet voor een kamer die vierkant is of waarin de afmetingen een veelvoud van elkaar zijn (2,5 meter bij 5 meter bijvoorbeeld)
Staande golven temmen met akoestiek in je homestudio
Je kunt ook gebruik maken van room correction software om deze golven in je kamer te temmen. Room correction software meet hoe het geluid uit je monitoren zich beweegt in je studio en waar uitschieters zitten in het frequentie spectrum. Vervolgens compenseert de room correction software deze frequenties. Op deze manier probeert de software een zo plat mogelijk geluid voor jouw specifieke ruimte te creëren.
Bass traps zijn ook een manier om staande golven te dempen. In principe bestaan bass traps uit meerdere lagen isolatie materiaal die zorgen dat geluidsgolven worden geabsorbeerd.
Bass frequenties hebben de neiging om zich in de hoeken van je kamer op te stapelen. Zorg dus dat als je bass traps in de hoeken van je kamer plaatst. Echter hebben bass traps pas volledig effect als je een volledige muur vol stopt met isolatie lagen met een dikte van 1/4 van je totale golflengte.
Dit neemt heel veel ruimte in, maar zorgt wel voor een goede akoestiek in je homestudio.
Je kan ook kijken naar Helmholtz resonators. Deze hebben de eigenschap dat ze mee gaan trillen op een specifieke frequentie en hierdoor deze frequenties cancelen. Dit is echter wel een dure oplossing.
Early reflections
Naast staande golven heb je ook te maken met early reflections. In tegenstelling tot staande golven bestaan early reflections vooral uit hoge frequenties. Early reflections zijn geluidsgolven die via je muren, plafond, studio meubel of andere objecten weerkaatst worden voordat ze in je oren terecht komen.
Deze reflecties komen door de langere weg die ze afleggen een fractie later bij de luisteraar dan de geluidsgolven die direct vanaf die monitoren naar de luisteraar gaan. Hierdoor kunnen fase verschillen ontstaan.
Fase verschillen zorgen dat bepaalde frequenties elkaar kunnen versterken of verzwakken. Als golven bij elkaar komen dan ontstaat het gemiddelde van deze golven. Het kan zelfs zo zijn dat de golven elkaar helemaal uitdoven als ze precies in tegengestelde fase zijn met elkaar. Dit probleem wil je dus voorkomen als je een goed beeld van je mix wilt hebben.
Wat je ook niet wil is dat de early reflections in je rechter oor anders zijn dan in je linker oor. Hierdoor krijg je een vertekend stereobeeld. Zorg dus dat je ruimte zo symmetrisch mogelijk is.
Akoestiek in je homestudio tegen early reflections
Een veel voorkomende fout die beginnende producers maken is dat ze de muren vol gaan hangen met eierdozen of dun absorptiemateriaal. Dit heeft geen enkele zin. Deze materialen zijn niet dik genoeg om alle frequenties te absorberen. Evenals bij staande golven werkt absorptiemateriaal pas echt als het 1/4 dikte heeft van de geluidsgolf die het tegen moet houden. Zorg dus dat je absorptie materiaal minsten 15 cm dik is.
Je kunt gemakkelijk zelf akoestische panelen maken met een paar planken en steenwol. Als je deze strategisch plaatst in je studio dan kan het al veel effect hebben. Er is een trucje om erachter te komen waar je je panelen moet plaatsen. Ga voor je monitoren zitten en laat iemand anders een spiegeltje over de muren bewegen. Als je in de spiegel je monitoren ziet, dan weet je dat je op de plek van het spiegeltje een paneel moet plaatsen.
Herhaal de truc met de spiegel voor alle muren en je plafond. Early reflections kunnen namelijk van alle kanten komen.
In deze video wordt uitgelegd hoe je zelf akoestische panels kunt bouwen:
In professionelere studios zie je ook dat ze gebruik maken van diffusers. Deze zorgen dat de early reflections verschillende kanten op worden gereflecteerd en niet meer kunnen interfereren met de directe golven vanuit je studio monitoren.
Hopelijk heb je nuttige tips uit deze blog kunnen halen over akoestiek in je homestudio. Als je nog meer winst wilt halen op het gebied van afspeel kwaliteit, dan kan de plaatsing van al je gear een grote rol spelen. Lees hier meer over in mijn post over home studio design!